Pandeminin başladığı daha doğrusu Dünyaya sirayet ettiği 2020 nin ilk çeyreğine kadar uzmanların da belirttiği; e-ticaretin son 5 (beş) yılda katettiği yolu pandeminin ilk çeyreğinde aldığı, 2020 nin ilk yarısına varıldığında ise insanlığın çağ atladığı ve bu çağın adının da “Dijital Çağ” olduğu idi.
İnsanların zaten kullanıyor olduğu e-ticaretin yoğunluğu pandemide gelen kısıtlamalar ve kapanmalar nedeniyle insanların evlerinden çıkmaması ile %60 ve üzerinde artış gösterdi. Bu yoğun talep arzı da etkiledi. Bunun sonucunda e-ticaret sitelerinin satışlarında artış sağlamak için kullandıkları “Black Friday” yöntemi artık sürekli ve sık bir şekilde “Fırsat Günleri” adı altında uygulanmaya başlamıştı. Bu siteler pandemi nedeniyle artık market ürünleri de satmaya başladılar. Tekstil, züccaciye vb. gibi ürün satan firmalarda artık websitelerinde market ürünleri satmaya başlamışlardı. Öyle ki çiçek satan bile her şeyi ama her şeyi satar olmuştu.
Yazımın başlığını kendi içinde 3 (üç) bölüme ayırdım ve bu başlıklar altında paylaşıyor olacağım sizinle. Her gün yeni kaynaklar yaratılıyor ve bunlara kolaylıkla ulaşım sağlanıyor. İşimiz bu olduğundan algıda seçicilik ile bu her bir kaynak her an karşımıza çıkabiliyor ve bende herkes gibi bunlardan yararlanıyor olacağım.
Bölüm başlıkları aşağıdaki şekilde olacak.
BÖLÜM 1: PANDEMİDE KARGO VE KURYE HİZMETLERİ
BÖLÜM 2: PANDEMİDE EKONOMİK KRİZ; YENİ YILDA YENİ ZAMLAR KAPIDA
BÖLÜM 3: PANDEMİDE ULUSLARARASI TAŞIMACILIK HİZMETLERİ
BÖLÜM 1: PANDEMİDE KARGO VE KURYE HİZMETLERİ
Bu duruma yıllar öncesinden yazılım ve teknolojiye yatırım yapan şirketler gayet kolay ve hızlı uyum sağladılar. Diğerleri ise çok geçmeden onlara yetişmeye başladılar ve rekabet gittikçe kızıştı. Her geçen gün yeni yatırımlar, yeni fikirler, daha hızlı ve daha güvenilir olabilmek, her gün artan siparişleri karşılayabilmek, zamanında teslimat, müşteri memnuniyetleri ön plana çıkar oldu.
E-ticaretin artması, herkesin her şeyi satar olması, market alışverişleri için yeni yeni uygulamaların doğuşu ve daha pek çok gelişme yaşandı pandemi döneminde. Sanki dünya son iki yılda daha hızlı dönmüşte çeyrek asırda katedeceğimiz yolu bu kadar kısa sürede almışız gibi.
Peki! Bu gelişmeler nelere sebep oldu?
- Kargo firmalarının siparişleri arttı.
- Bu sipariş artışı uzun mesai saatleri ile çalışma sürelerini uzattı.
- Teslimat süreleri uzadı.
- Personel sayısında artışa gidildi.
- Ek mesai ücretleri ya ödenmedi ya da eksik ve düşükten ödendi.
- Personel silkülasyonu arttı.
- Dağıtım araçlarının bakımları gecikti.
- Teslimat hataları arttı.
- Hasar oranları arttı.
- Kayıp oranları arttı.
- Teslim edilemeyen sipariş sayısı arttı.
- Geri dönüş lojistiğinde, iadelerde ek ücretler alınmaya başlandı.
- Teslim süresine göre ek ücretler yansıtılmaya başlandı.
- Ürünlerin ambalajları zayıfladı.
- Müşteri mağduriyetleri arttı.
- Sosyal Medyada claim bildirimler arttı.
- Maliyetler arttı.
- Yeni kargo firmaları açıldı.
- Kurye sektörü büyüdü.
- Kadın kurye sayısı arttı.
- Yeni kurye firmaları açıldı.
- Bir şirkette sigortalı çalışan kurye ikinci ve hatta üçüncü firmalarda sigortasız olarak çalışmaya devam etti.
- Mikro dağıtım yoğunlaştı.
- Motor satışları arttı.
- Motor satışı sonrası servis hizmetleri yoğunlaştı.
- Motor kazaları arttı.
- Sektör kendi içinde sektör yarattı.
2021 Kasım başında Kargo şirketleriyle ilgili flaş açıklama geldi. Bu açıklama başlıkları aşağıdaki şekildeydi.
- 3 gün kuralı; ‘Eve geldik yoktunuz’ dediklerinde…
- Kargonun böyle bir zorunluluğu yok. Nasıl yani? “Eve geldiler, geri döndüler, akşam kargonuzu şubelerine bıraktılar, siz 3 (üç) gün içinde giderek şubenizden teslim alabilirsiniz” gibi ve/ya “ertesi gün yeniden dağıtım aracına koyarak kargonuzu yeniden teslimata çıkarmak” gibi. Bu her iki durumda kargo firmasına ek maliyet getirecektir. Satıcıya/göndericiye kargonuzu geri iade ederek iade için oluşan taşıma/gönderi ücretini de tahsil etmek isteyeceklerdir. Çünkü ek maliyeti hiçbir kargo şirketi üstlenmek istemeyecektir.
- “Teslimat hataları hiç yaşanmıyor” demek doğru değil.
- Artan siparişler ile kargo firmaları da dağıtım performasnlarını yükselttiler. Bu oran %96 ile ifade ediliyor. İşte tam da bu artış nedeniyle ne olursa olsun teslimatlarda hatalar yaşanabiliyor.
- Şubelerde ve/ya aktarma, transfer merkezlerinde çalışanlar alıcı bilgilerini eksik veya yanlış girebiliyor, araçlara yükleme yapnlar yanlış araca yanlış bölgenin kargosunu yükleyebiliyor ve/ya eksik adette yükleme yapabiliyorlar.
- Ve/ya adres bilgilerinin güncel olmaması, adres bilgilerinin eksik olması, cadde, sokak gibi isimlerin değişmiş olması, kapı numarlarında değişikliğin olması, binaların zillerinin çalışmaması, sipariş sahibinin belirtilen adreste olmaması, dağıtım personelinin kişisel hatası, ambalaj hatası vb. pek çok hata sayılabilir.
- Kargonun teslim edildi bilgisinin SMS ile gönderilmesi ve bu mesajda yanlış kişi bilgisinin geçiyor olması (bana birkaç defa olması gibi).
- Temassz teslimat adı altında alıcı ile yüzyüze gelinmeden kapıya bırakılan ürünler/siparişler, yanlış kapıya bırakılmış olabiliyor ve alıcı ürünü teslim alamıyor. Kapısını açtığında ürünü/siparişi bulan yaşadı. Dedim “olabilir”.
- Artan siparişler ile kargo firmaları da dağıtım performasnlarını yükselttiler. Bu oran %96 ile ifade ediliyor. İşte tam da bu artış nedeniyle ne olursa olsun teslimatlarda hatalar yaşanabiliyor.
- Eğer kapasite olmasaydı…!
- Bu denli kapasite artışı yaşanmasaydı, dijitalleşmenin nimetleri kullanılarak yenilikçi çözümler ve yeni teknolojik trenler de oluşamayacak ve kullanılamayacaktı.
- Kendine yatırım yapan, yenilikleri kullanan şirketler bu performans artışlarında başarılı olabildi.
- Ayrıca bu kapasite artışına olumlu cevap verilebilmesi pandemi döneminde insanların evlerinde kalabilmelerini de sağladı.
- “Parasal Sınır” Önemli!
- E-ticaret sitelerinde yapılan alışverişlerde 1 TL den binlerce TL ye varan ürünlerin satışları yapılabiliyor.
- Bu sitelerden yapılan alışverişlerde kargo içeriği tutarı, bedeli biliniyor.
- Olabilecek hatalı, kusurlu teslimatlarda alıcı Tüketici Hakem Heyetlerine müracaat edebiliyor. Bu başvuru e-Devlet üzerinden yapılabiliyor.
- Bu müracatlar hangi oranda neyere yapılmalı: 2021 yılı için, değeri 7 bin 550 TL altında bulunan uyuşmazlıklar için “İlçe Tüketici Hakem Heyetine” müracaat edilir. Büyükşehir statüsünde olan illerde ise 7bin 550 TL ile 11 bin 330 TL arasındaki uyuşmazlıklarda “İl Tüketici Hakem Heyetlerine” müracaat edilmeli
- Akıllı Telefonla Bildirim Yapabilmesi İçin…
- Artık akıllı cep bilgisayarı olarakta kullanılan akıllı cep telefonları aynı zamanda bir el terminali yerine geçiyor.
- Kargonuz kapınızdan teslim edildiği anda telefondan “teslim edildi” bilgisi sisteme giriliyor ve size SMS geliyor. Aynı zamanda göndericiye de bu bilgi ulaşıyor ki sizden memnuniyet anketine kaıtılımını isteniyor.
- “Evde değildiniz” denebilmesi için kargo personelinin ve/ya kuryenin kapınıza kadar gitmesi gerekiyor ki bu akılı telefondan takip edilebiliyor. Aksi durumda kargo bunu ispat edemez ve personel de bunu söyleyemez, konum bildirimi takibi yapılıyor. Hatta bazı e-ticaret firmalarının kendi dağıtım personelleri kapınızın fotoğrafını çekiyor ve paylaşıyor, teslimat için kapınıza geldiğine dair.
- Anlaşmalı Teslimat Noktalarına Kargolarını İsteyebilirler…
- Artan perfomansa cevap olması adına esnafların da dahil olduğu farklı teslimat noktaları oluşturuldu. Bu bir benzin istasyonu, bir terzi, bir market veya bakkal da olabilir.
- Bu teslimat noktalarından ek hiçbir ücret ödemeden kargolarınızı size gelen kodu söyleyerek alabiliyorsunuz. Aynı zamanda yapılan bir anlaşma ile yeni senede bu teslim noktalarına iade de verebileceksiniz.
- Eğer Evde Değilseniz…
- Kargo dağıtıma çıktığında gelen mesaja geri dönüş yaparak evde olmadığınızı,
- Farklı bir adrese teslim edilmesini,
- Akıllı kargo dolaplarına bırakılmasını,
- Kargonun başka bir gün gelmesini gibi talepleriniz iletebiliyorsunuz.
- İkinci defa adrese teslim etme zorunluluğu bulunmuyor…
- Bir şekilde kargo geldi, evde yoksunuz veya kargonuz kapıya, binada bir noktaya bırakıldı (benim başıma geldi). Gelen SMS sonrası kargonuzu bulamadınız. Bu durumda “Karayolları Taşıma Yönetmeliği” devreye giriyor ve bu yönetmeliğe göre kargo eşyanızın şahsen size güvenli ve sağlam bir şekilde teslim etmekle yükümlüdür.
- Evde olmaamnız duurumunda bu tarafınıza bildirilmeli, kargo eşyanızı şubesine geri götürmeli, 3 (üç) gün orada sizin teslim alabilmeniz için bekletilmelidir.
- Kargonun bir soonraki gün yeniden teslimata çıkarması gibi eşyanızı bir yükümlülüğü bulunmamaktadır.
- KARGO ŞİRKETİ SORUMLU
- Kargo şirketi, gönderiyi gerçek sahibine teslim etmekle yükümlüdür.
- Kargoyu bina girşine veya herhengi bir yere bırakması söz konusu değildir.
- Kayıplardan kargo firması sorumlu olacaktır.
- Alıcının evde olmasına rağmen “evde yoktunuz” mesajı ile geri giden veya binada bir yere bırakılan kargo için şikayetler Ulaştıma Bakanlığı’na e-Devlet üzerinden de girilerek yapılabilir.
Kargo firmalarına destek amaçlı bazı öngörüler üzerinde de çalışıldığı belirtildi.
Neydi bu öngörüler!
- Müşteri temsilcilerinin iletşim bilgileeri, adları vb bilgilerin kargo gönderileri üzerinde yazması.
- Alışveriş sitelerinin ürün güvenliğinden sorumlu olmayacağı ancak uygunsuz tespit ettikleri ürünü satıştan kaldırabilecekler.
- E-ticaret siteleri sattıkları ürünlerin uygunluğunu ve güvenliğini denetlemeyecekleri, denetim kuruluşlarının bu kontrolleri yapacağı. Denetim kuruluşları tüketici gibi ürünü satın alıp gerekli kontrolleri yapabilecek, bu kontroller sonrasında güvenli olmadığı tespi edilen ürünün satıştan kaldırılması istenecek. Şahsen bana mantıklı gelmiyor. Bu durum gerçekleşir ve yayınlanırsa pek çok kişi alışveriş öncesinde birden fazla düşünecek ve hatta denetmenlik görevini üstlenecektir çünkü satın alacağı ürünün güvenilirliğini araştıracaktır. Aslında bir nebze bu yapılıyor çüünkü bir ürünü satın almadan önce, önceki alıcıların değerlendirmeleri ve yorumları inceleniyor.
Bir ay sonra yani 2021 Aralık ayının başında Ticaret Bakanından bir açıklama geldi ve buna göre Bakan Muş, e-ticaret sitelerine yönelik yeni bir düzenlemenin geleceği sinyalini verdi. Bu açıklamasında sektörde tekelleşmenin olmaması, bunun önüne geçileceği, 3 (üç) tane yerine 3K tane e-ticaret platformunun olmasını, aralarında rekabetin olmasını ve esnafın istediği yerde satışını yapabilmesini istediklerini ifade etti. Bunu sağlayacak şekilde de düzenlemelerin yapılacağını açıkladı. Gündemlerinde 1.sıradaymış.
Referans:
https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/e-ticarette-tekele-izin-yok-6659174
Coming Soon!
Gürkan KAVRAZLI
Kurucu Üye / İcra Kurulu Başkanı
Lojistik Sektör Danışmanı / Eğitmen / Yazar
