Uluslararası Karayolu Taşımacılığı / Gerekli Belgeler 2 – Gürkan KAVRAZLI

Taşıma – Sigorta ve Finansman Belgeleri

Taşıma Belgeleri

Uluslararası ticarette malların bir ülkeden bir başka ülke ya da ülkelere sevk edilmesi söz konusudur. Bu sevkiyatlarda, taşıtan ile taşıyıcının sorumluluk ve yükümlülüklerinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu belirleme, taşıma belgeleri ile yapılmaktadır. Bu açıdan taşıma belgelerinin aşağıda belirtilen özelliklere sahip olması gerekmektedir.

• Taşıyıcı firma veya acentesi tarafından düzenlemeli ve imzalanmalıdır.
• Malların sevk tarihi belirtilmelidir. Bu tarih,- Tahsil belgelerinin bankaya verilişi,- Sigorta süresinin işlemeye başlaması,- Malların hasara uğrama veya kaybolma risklerinin satıcıya mı alıcıya mı ait olduğunun belirlenmesi açısından önem taşımaktadır.
• Taşıma belgeleri temiz olmalıdır.- Yani taşıta yüklenen malların ambalajının bozuk, malların akma/sızma vb. olduğuna dair bir ifade içermemelidir. Bu tür bir ifade içeren taşıma belgeleri “kirli” olarak addolunmaktadır.
• Taşıma belgeleri bayat olmamalıdır. Yani,
  • Zamanında alıcının eline ulaşmalıdır.
  • Zamanında bankaya verilmelidir
• Taşıma belgeleri ihbar kaydını taşımalıdır. Yani,
  • Alıcı ya da adına hareket edenler “notify” bölümünde belirtilmelidir.
  • Deniz konşimentolarında malların güverteye yüklendiği ifadesi yer almamalıdır.
• Bazı taşıma belgeleri birden fazla orijinal set halinde düzenlenmektedir. Bu durumda her orijinal nüsha üzerine kaçıncı nüsha olduğu belirtilmelidir (1/3, 2/3, 3/3 gibi).
• Navlunun ödenip ödenmediği belge üzerinde belirtilmelidir.

 Taşıma Belgelerinin Türleri:

1. Deniz konşimentosu (Marine Bill of Lading, Ocean Bill of Lading, Bill of Lading): Devir yönünden 3’e ayrılır:
   1. Nama yazılı (Straight B/L)
   1. Emre yazılı (Order B/L)
   1. Hamile yazılı (Bcarer B/L)
2. Gemiye yüklenip yüklenmemeyi belirtmesi açısından 2’ye ayrılır:
   1. Tesellüm konşimentosu (Received for Shipmen B/L)
   1. Yükleme konşimentosu (On board B/L)
3. Özellikli Konşimentolar:
   1. Tek konşimento (Through B/L)
   1. Kara + Deniz, Deniz + Kara, Kara + Deniz + Kara

       Şeklinde ki taşımaları tek bir konşimentoda toplamaktadır.

• Kombine Nakliyat Konşimentosu(Combined Transport B/L)
• Konteyner Konşimentosu (Container B/L)
• Düzgün Hat Konşimentosu (Liner B/L)
• Kısa Konşimento (Short from, Blank Back B/L)
• Tanker Konşimentosu (Tanker B/L)
• Ciro Edilemez Konşimento (Non-Negotiable B/L)
• Navlun Sözleşmesine Dayalı Konşimento(CharterParty B/L)
• Kaptan Mektubu (Mate’s reccipt)

• Hava Yolu Konşimentosu (Air-Waybill-Aws)
• Demir Yolu Hamule Senedi (Rail Consignment Note)
• Kara Yolu Taşıma Senedi/Cmr Senedi (Rdad Waybill/Cmr Consignment Note)

Sigorta Belgeleri

Sigorta Poliçesi: Mallar bir yerden başka bir yere sevk edilirken, sevkiyat esnasında vuku bulabilecek risklere karşı lehtarı koruyan bir belgedir. Bir sigorta poliçesinde iki ana taraf vardır; bunlar, sigorta eden (sigorta şirketi), sigorta edilen (sigortayı yaptıran veya ciro yolu ile sigorta poliçesini elinde bulunduran) taraflardır.

Bir sigorta poliçenin güvenli olması için aşağıdaki hususları içermelidir.

• Sigortacı (sigortayı yapan),
• Sigorta ettiren,
• Sigortadan yararlanacak kimse,
• Sigortanın konusu,
• Taşıyıcı firma,
• Taşıyacak araç,
• Taşımanın süresi,
• Malın taşıyıcıya teslim edildiği ile alıcıya teslim edileceği yer,
• Kapsanan riskler ile riskin başlama ve bitim tarihi,
• Sigorta edilen, taşıma konusu olan mal bedeli,
• Sigorta primi tutarı, ödeme yeri ve tarihi,
• Sigorta poliçesinin düzenlediği tarih,

    Sigorta Poliçesi Türleri:

1. Takselenmiş (Açık) Poliçe (Valued Policy): Sigorta konusu malın değerinin poliçe üzerinde belirtildiği poliçe türü.
2. Takselenmemiş (Kapalı) Poliçe (Unvalued Policy/Open Policy)
3. Bir sevkiyat için sigorta poliçesi (Voyage Policy)
4. Abonman Poliçesi (Floating Policy):

Finansman Belgeleri

Poliçe: Satıcı tarafından düzenlenen alıcının veya bir bankanın kabulünü, bazen de alıcının bankasının avalini içeren ve alıcıya verilen kayıtsız bir ödeme emridir. Ödeme emri, belirli bir meblağın belirli bir tarihte ödenmesini içerebileceği gibi, ibrazında ödenmesini de içerebilmektedir.

Poliçelerde üç taraf mevcuttur.

1. Keşideci (Drawer): Poliçeyi düzenleyen (satıcı)
2. Keşideli (Drawee): Üzerine poliçe gönderilen taraf (alıcı)
3. Leh dar (Beneficiary): Poliçede belirtilen meblağın ödeneceği kişi.

Poliçelerin şu şekil şartlarına uyması gerekmektedir;

1. Düzenlediği lisanda ”poliçe” sözcüğünü içermesi,
2. Şartsız ödeme emri (ödeyiniz, pay vb.) ihtiva etmelidir,
3. Leh dar (ödemenin yapılacağı özel ya da tüzel kişi) belirtilmelidir,
4. Keşide yeri ve tarihi,
5. Döviz cinsi ve tutarı,
6. Keşidecinin adı, soyadı, unvanı ve imzası,
7. Keşidelinin adı soyadı ve unvanı,
8. Vade,
9. Akreditif koşullarına göre konulması gerekli kayıtlar,

Poliçenin nüshaları: Bütün nüshalar aynı olmak ve her nüsha üzerine kaçıncı nüsha olduğu yazılmak koşulu ile birden fazla nüsha poliçe düzenlenebilmektedir.

Poliçenin sağladığı avantajlar: Alacağın tevsiki, Kredi aracı, Iskonto, Temlik ve Rehin şeklindedir.

Poliçe ile ilgili bazı kavramlar: Tam ciro, Beyaz ciro, Temlik cirosu, Tahsil cirosu, Rehin cirosu, Poliçenin kabulü (Müşteri Kabulü-Banka Kabulü) ve Poliçede aval.

KAYNAKÇALAR:

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/01/20180108-1.htm

Gürkan KAVRAZLI

Loji Tv İcra Kurulu Başkanı / COO