Satın Alma Sanatı
Lojistikte Teknik ve Stratejik Satın Alma Farkını Anlamak
Lojistik sektörü dediğinizde herkesin aklına ilk gelen şey taşıma, depolama ve teslimat süreçleri olur. Oysa işin mutfağında, operasyonun kalbinde kritik bir bölüm daha var o da satın alma süreçleri. Üstelik bu konu, sadece fiyat teklifi almak ve en ucuzunu seçmekten ibaret değil. Özellikle lojistik gibi hızlı, esnek ve hata kabul etmeyen bir sektörde, satın alma kararı şirketin kaderini belirleyebilir.
Peki, bu sürecin detayında neler var?
İşte bugün size kimsenin üzerine pek düşmediği iki kavramdan bahsetmek istiyorum.
Teknik Satın Alma ve Stratejik Satın Alma.
Hadi gelin öncelikle Teknik Satın Alma ile başlayalım.
Teknik Satın Alma Nedir?
Teknik satın alma, adından da anlaşılacağı gibi ne alacağımıza odaklanan, işin tamamen teknik detayları ve operasyonel gereklilikleri doğrultusunda ilerleyen bir süreçtir. Satın alınacak ürün ya da hizmetin teknik özellikleri, kalite standartları ve kullanım şartlarına göre tedarik edilmesi esastır.
Örneğin; fabrika içi taşıma operasyonu için 13.60 tenteli bir treyler ve bir çekici kiralayacaksınız. Bu durumda bakmanız gerekenler sadece fiyat ve teslim süresi değildir.
Aracın:
- Yaş sınırı
- Branda tipi ve kalitesi
- Kapak sistemi (kaydırmalı, açılır tavan vb.)
- Yük kapasitesi
- Yasal belgeleri ve sertifikaları (ADR vb.)
gibi teknik kriterleri en ince ayrıntısına kadar belirlenmeli. İşte bu kriterler doğrultusunda tedarikçilerden teklif toplanır ve en uygun olan değerlendirilir.
Neden önemli?
Çünkü satın alınan her ürün ve hizmet, doğrudan operasyonu etkiler. Yanlış bir seçim, zincirleme aksaklıklara, gecikmelere ve beklenmedik maliyetlere yol açabilir. Lojistikte zaman ve güvenilirlik, para kadar değerlidir. Bu yüzden işin teknik boyutunu atlamak, sahada telafisi mümkün olmayan kayıplara sebep olur.
Stratejik Satın Alma Nedir?
Stratejik satın alma ise daha büyük resmi görmeyi gerektirir. Burada mesele sadece ne alacağız değil, aynı zamanda neden, kimden ve nasıl alacağız sorularının cevabını bulmak.
Bu süreçte yalnızca fiyat rekabeti değil;
- Tedarikçinin güvenilirliği
- Teslim sürelerine sadakati
- Esnek kapasite sunma yeteneği
- Kalite performansı
- Kriz anı yönetim kabiliyeti
- Sürdürülebilir ve çevreci lojistik çözümleri sunup sunmadığı
gibi detaylar değerlendirilir.
Mesela:
Yurtiçi dağıtım operasyonunuz var. Tek bir firmayla çalışıp tüm yükü ona mı verirsiniz? Yoksa coğrafi bölgelere göre kendi alanlarında güçlü üç farklı tedarikçiyle mi anlaşırsınız?
İkinci yöntem, riskleri minimize eder, krizlere karşı B ve C planları oluşturmanıza olanak tanır ve hizmet kalitesini yükseltir.
Neden önemli?
Çünkü bu yöntem, lojistik maliyetlerini düşürür, operasyonel riskleri azaltır, müşteri memnuniyetini artırır ve şirketin sektördeki rekabet gücünü doğrudan etkiler. Üstelik sürdürülebilirlik ve tedarik güvenliği açısından da şirketin geleceğini koruma altına alır.
Satın Alma Sürecinde Sorulması Gereken 7 Kritik Soru
Sadece teklif toplamakla olmaz. Karar verirken mutlaka şu soruları kendinize sorun:
- Bu tedarikçiye bağımlı kalırsam, operasyonum ne kadar sağlıklı devam eder?
- Teklifte görünmeyen, sonradan karşıma çıkacak gizli maliyetler neler olabilir?
- Bu satın alma, 6 ay sonra yapmam gereken başka yatırımları engeller mi?
- Kriz gecesi bu firma telefonumu açar mı? Açmazsa B planım ne?
- Bu hizmet veya ürün, şirketimin sürdürülebilirlik hedeflerine uyuyor mu?
- Bu tedarikçiyle çalışmak sektörde bana itibar mı kazandırır, risk mi yaratır?
- Neden bu kararı verdin?’ diye sorulduğunda, vereceğim cevap tatmin edici olur mu?
Eğer bu soruların tamamına gönül rahatlığıyla cevap verebiliyorsanız, doğru satın alma kararını veriyorsunuz demektir.
Özetle:
- Teknik satın alma, ne alacağımıza teknik kriterlerle odaklanır.
- Stratejik satın alma ise, neden, kimden ve nasıl alacağımıza, uzun vadeli ve sürdürülebilir bakışla yaklaşır.
Lojistik sektörü için satın alma, sadece maliyet avantajı değil; operasyonel süreklilik, kriz yönetimi ve marka itibarı açısından da kritik bir süreçtir. Bu yüzden her satın alma kararı, geleceğinizi şekillendiren stratejik bir yatırım gibi ele alınmalı.
Unutmayın,
Satın alma fiyatla değil, deneyim ve refleksle yapılır.
Lojistik satın alma hem lojistik firmalar için hem de İthalat ve İhracatçı için en kritik noktadadır.
Sevgiler
