Gemilerde GM Problemi ve Limanda Yaşanan Batma Olayları
Gün geçmiyor ki limanlarda dikkat çekici bir olay yaşanmasın. Ancak, son dönemde denizcilik sektörünü derinden sarsan kazalar, gözleri yeniden nitelikli personel eksikliği ve GM (Metasentrik Yükseklik) sorununa çevirdi. Yükleme ve stabilite yönetiminde yapılan hatalar, gemilerin dengesini ve dolayısıyla insan hayatını tehlikeye atıyor. Peki, GM neden bu kadar kritik?
Bu tür kazalar nasıl önlenebilir?
GM (Metasentrik Yükseklik) Nedir?
GM, bir geminin denge performansını belirleyen hayati bir parametredir. Geminin ağırlık merkezinin (G) ve metasentrik noktanın (M) arasındaki mesafe, geminin stabilitesini doğrudan etkiler.
- Pozitif GM: Geminin dengesi yerindedir; sallanma durumunda tekrar eski pozisyonuna dönebilir.
- Negatif GM: Stabilite ciddi derecede tehlikeye girer; gemi yana yatabilir veya batabilir.
- Çok Yüksek GM: Aşırı sert hareketlere yol açarak yüklerin kaymasına veya ciddi operasyonel problemlere neden olabilir.
Liman operasyonlarında, yükleme ve boşaltma sırasında GM değerlerinin sürekli kontrol edilmesi şarttır. Küçük bir hata bile geminin devrilmesine veya batmasına neden olabilir.
Batma Olaylarının Muhtemel Sebepleri
- Yanlış Yükleme Planı: Yüklerin gemiye doğru şekilde dağıtılmaması, ağırlık merkezinin yükselmesine neden olabilir. Örneğin, ağır yüklerin üst güvertede yer alması dengenin bozulmasına yol açabilir.
- Balast Yönetimi Hataları: Balast tanklarının yetersiz doldurulması ya da aşırı yükleme yapılması, stabilite kaybına neden olabilir.
- Ani Hareketler: Vinçlerin hızlı çalışması veya dalgaların etkisiyle geminin dengesinin bozulması riski her zaman vardır.
- Hava Şartları: Sert rüzgarlar ve dalgalar, özellikle liman gibi korunaklı alanlarda dahi düşük GM değerine sahip gemileri tehlikeye atabilir.
- Operasyonel İhmal: Liman personelinin ve gemi kaptanının stabilite hesaplarını göz ardı etmesi, felaketle sonuçlanabilir.
Bu Kazalar Önlenebilir mi?
Elbette, bu tür olaylar büyük ölçüde önlenebilir. Bunun için teknolojinin ve eğitimin doğru şekilde kullanılmasına ihtiyaç var.
- Simülasyon Destekli Yükleme Planları: Her yükleme öncesinde, bilgisayar destekli simülasyonlar ile geminin stabilite analizi yapılmalıdır.
- Personel Eğitimi: Yükleme operasyonlarında çalışan personelin, GM ve stabilite yönetimi konusunda düzenli eğitimler alması sağlanmalıdır.
- Otomasyon Sistemleri: GM değerlerini anlık izleyen sistemlerin limanlarda ve gemilerde kullanımı yaygınlaştırılmalıdır.
- Çift Taraflı Denetim: Yükleme planları, hem gemi kaptanı hem de liman yönetimi tarafından onaylanmalıdır.
Neden Bu Olaylar Artıyor?
Her ne kadar teknoloji gelişse de limanlarda yaşanan GM sorunlarına bağlı kazalar azalmıyor. Bunun birkaç önemli nedeni var:
- Personel Üzerindeki Baskı: Liman yönetimlerinin daha fazla iş çıkarma baskısı, personelin hatalar yapmasına neden oluyor.
- Kuralların Görmezden Gelinmesi: Bazı gemiler, daha fazla yük taşıma adına stabilite ile ilgili kritik detayları göz ardı ediyor.
- Niteliksiz Personel: Tüm hataların “niteliksiz personel” üzerinden açıklanması ise sorunun asıl kökenine inilmesini engelliyor.
Denizcilik sektörü, hata kaldırmayan bir disiplindir. Bir geminin stabilite kaybı, sadece mal değil, aynı zamanda can kayıplarına da yol açabilir. Bu nedenle, her yükleme operasyonu bir rutin değil, hassas bir mühendislik süreci olarak ele alınmalıdır.
Unutulmamalıdır ki, teknolojinin gelişmiş olması, insan hatasını tamamen ortadan kaldırmaz. Bu yüzden eğitim, denetim ve doğru iş yönetimi, denizcilik sektörünün geleceği için kritik öneme sahiptir.
Dip Not:
Limanlardaki kantarların varlığı, teknolojinin ilerlemesiyle bu kazaların azalması gerektiğini gösteriyor. Ancak görünen o ki, temel sorun, insan faktöründeki umursamazlık ve ihmal. Daha güvenli bir denizcilik sektörü için her detayı ciddiyetle ele almak zorundayız.
Bu konunun uzmanları ile Loji Tv’ de her zaman program yapmaya hazırız. Biz dilimiz döndüğünce Loji Tv’nin dijital kütüphanesini araştırarak deneyimlerimizle harmanlayıp bu yazıyı sizlerle paylaşıyoruz.
Konunun uzmanları sigortadan, yüklemeye tüm detayları ile çok daha fazlası ile bizleri bilgilendireceklerdir.
